Het kussen van de dijkgraaf

Dankzij een schenking van Vereniging Dordrechts Museum is de collectie Dordrecht verrijkt met een bijzondere aanwinst. Kort voor de opening heeft de geborduurde voorzijde – het ‘blad’ – van een 18de-eeuws kussen een plaats in het Hof van Nederland gekregen. ‘Het kussen van de dijkgraaf van Wieldrecht. Een unieke aanwinst, die ons verhaal nog meer versterkt,’ vindt directeur Peter Schoon.

Het kussenblad is te zien in de zaal met de titel ‘De stad’, waar het gaat over bestuur, rechtspraak en gezondheidszorg. Regenten uit welgestelde Dordtse families hadden de macht in de stad. De broers Johan en Cornelis zijn de bekendste voorbeelden. Regenten zaten in het stadsbestuur en hadden daarnaast vaak nog andere bestuursfuncties. Bijvoorbeeld in de kerk, in de zieken- of armenzorg of bij de Munt. In de waterrijke omgeving van Dordrecht speelde vanzelfsprekend ook het waterbeheer een grote rol en daaraan herinnert het pas verworven kussenblad. Het is de voorzijde van een stoelkussen, dat niet bedoeld was om op te zitten, maar om tegen de rug van een stoel te plaatsen. Besturen van allerlei overheidsinstanties hadden in de 17de en 18de eeuw dergelijke kussens. Textiel is kwetsbaar, maar het door de vereniging geschonken kussenblad is goed bewaard gebleven.

Het draagt drie wapenschilden, twee met klimmende leeuwen die verwijzen naar het wapen van Holland en één met het wapen van de heerlijkheid Wieldrecht bij Dordrecht. De ingeweven tekst onder de twee schilddragers verwijst naar de dijkgraaf ‘op de grond van’ ambachtsheerlijkheid De Mijl en het heemraadschap Wieldrecht. De naam van de dijkgraaf, Cornelis Martinus Brouwer, staat in de banderol bovenaan. Ook het jaartal 1723 is ingeweven. Waarschijnlijk werd Brouwer dat jaar benoemd tot dijkgraaf van de Mijlpolder, waarvan het dijktoezicht onder het heemraadschap Wieldrecht viel. Over Brouwer is verder weinig bekend. Hij wordt in 1731 vermeld als eigenaar van een wind- en oliemolen in de heerlijkheid Nadort bij Dordrecht en overleed vermoedelijk in 1757.

Het kussenblad van de dijkgraaf vult de presentatie in het nieuwe Hof van Nederland prachtig aan. Voorzitter Geesken Bloemendal- ter Horst van Vereniging Dordrechts Museum:’ Bij de opening van het nieuwe museum horen felicitaties en een cadeau, vindt het bestuur van VDM. Dit Museum, dat het verhaal van onze stad Dordrecht vertelt, verbeeldt en verklankt met een accent op essentiële gebeurtenissen voor ons land, is een nieuwe Dordtse parel, die hopelijk veel bezoekers zal gaan trekken. Dit kussenblad, dat eerder publiciteit kreeg toen het aan de orde kwam in het populaire programma Tussen Kunst en Kitsch, is een waardevolle aanvulling op de reeds bestaande collectie.